داشت و مراحل آن

مقدمه

پس از کاشته شدن بذر یا نشاء و ….در خاک باید اقداماتی را انجام دهیم تا محصولی با کیفیت داشته باشیم که به این مراحل ،مرحله داشت میگویند که خود شامل چند مرحله مانند آبیاری،تنک کردن،وجین و سله کشی،خزانه گیری و نشاءکاری،مبارزه با بیماری و آفات و همچنین کنترل علف هرز می باشد که در ادامه برای شما توضیح خواهیم داد

مراحل داشت در کشاورزی

آبیاری

آب مورد نیاز برای آبیاری از منابعی مثل چاه های عمیق و نیمه عمیق ،رودخانه و قنات و چشمه تامین میشود و از طریق لوله،تلمبه و کانال به سمت مزرعه هدایت میشود .زمان آبیاری بستگی به نوع بافت خاک ،نوع محصول و شرایط آب و هوایی آن منطقه دارد و میزان آن بستگی به میزان رطوبت مورد نیاز مزرعه خواهد داشت که عوامل متعددی آبیاری به روش های مختلفی انجام میشود که منظور چگونگی انتقال آب و هدایت آن بر سطح خاک می باشد که انتخاب روش آبیاری بستگی به نوع بافت خاک،پستی و بلندی زمین،کیفیت و کمیت آب،نوع محصول ،شرایط محیطی و میزان سرمایه ای که کشاورز برای اینکار کنار گذاشته،دارد.

روشهای مختلف در آبیاری

آبیاری میکرو

در این روش آبیاری ،آب از قسمت خروجی کوچک با شدت کم بر روی سطح خاک یا نزدیک ریشه و گیاه پخش میشود.این روش به دلیل هزینه بر بودن و مشکلات زیادی در سیستم مدیریتی آن در گیاهان زراعی استفاده نمیشود و بیشتر در گلخانه ،باغچه،گیاهان باغی و فضای سبز و چمن کاری و ..استفاده میشود.

آبیاری بارانی

در این روش از آبیاری ،آب از طریق آب فشان های مختلف که در روی لوله قرار میدهند در هوا پاشیده شده و مانند باران روی محصول می ریزد.از این روش آبیاری در بسیاری از محصولات مورد استفاده قرار میگیرد مخصوصا خاکهایی که بافت آن درشت باشد زیرا در این روش با مشکلی مثل پیشروی آب در روی سطح خاک مواجه نمیشوید. علاوه بر این، این روش برای خاکهای که دارای بافت ریز نیز هستند مناسب و کاربردی است زیرا با توجه به پایین بودن ظرفیت آبگیری خاکهای نرم مقدار آب مصرفی در هـر دفعه را به راحتی میتوان کنترل کرد بنابراین مشکل تهویه خاک ایجاد نمیشود.برای انجام این روش به تسطیح کردن کامل زمین برای هدایت آبیاری نیاز نبوده و در هر وضعیتی از پستی و بلندی زمین میتوانید بکار ببرید.یکی از مزیت های دیگر این است که میزان آب مصرفی قابل کنترل و اندازه گیری می باشد.آبیاری بارانی به دلیل ویژگی خاصی مثل حفظ تهویه خاک و راندمان بالا سبب شده که برای خاکهای کم عمق نیز مناسب است.

آبیاری سطحی

در این روش از آبیاری آب بصورت مستقیم بر روی سطح زمین جریان و به پـای گـیـاه و اطراف ریشه ها می رود و به سه روش غرقابی نشتی (جوی و پشته ای) و شیاری انجام می شود که روش غرقابی خود به سه روش ،سیلابی، نواری و کرتی یا حوضچه ای تقسیم می شود. روشهای آبیاری سطحی برای خاکهای با بافت درشت مناسب نیست زیرا آب در سطح این نوع خاکها پیش روی نمی کند و یا به منطقه پشته نشت نمی کند.

آبیاری غرقابی

در روش آبیاری غرقابی،آب بر روی سطح خاک جاری شده و تمام سطح زمین با لایه ای از آب پوشانده میشود. زمانیکه که آب روی سطح زمین جاری شد به راحتی در روی سطح خاک به درون آن نفوذ می کند و خاک را تا عمقی که دلخواه شماست خیس میکند.در آبیاری غرقابی، آب به ناحیه طوقه گیاه نفوذ کرده و مسئله سله بستن خاکهای سنگین و کاهش تهویه خاک (محدودیت تهویه تا حدود ۱ شبانه روز در شرایط کیفی بسیاری از خاکهای زراعی ایران پیش می آید همان گونه که گفته شد آبیاری غرقابی به سه فرم سیلابی نواری و کرتی انجام میشود.

آبیاری سیلابی

در این روش از ،آبیاری آب را بدون هیچ گونه کنترلی به قطعه ای از زمین اضافه کنند برای این عمل سطح آب را در جویهای آبیاری بالا آورده تا آب سرریز شود و روی زمین جریان یابد. راندمان و یکنواختی توزیع آب در این روش آبیاری بسیار پائین است بطوری که غالباً قسمتهایی از زمین آب کافی دریافت نداشته و یا برعکس، دچار آب ایستادگی میگردد. از آبیاری سیلابی هنگامی استفاده میشود که آب فراوان در اختیار بوده و امکان تسطیح زمین یا کنترل حرکت آب در سطح خاک وجود نداشته باشد. این روش آبیاری در مراتع طبیعی یا مصنوعی که از تراکم زیاد و پوشش کافی خاک بهره مند باشند کاربرد دارد. فرسایش خاکهائی که فاقد پوشش گیاهی کافی هستند در روش آبیاری سیلابی بسیار شدید است.

آبیاری نواری

آبیاری نواری این روش آبیاری در زمینهای مسطح یا تراس بندی شده با شیب ۲ تا ۶ در هزار (عمدتاً تابع بافت خاک و حجم آب در دسترس برای آبیاری اجراء می شود. هزینه تسطیح یـا تراس بندی در این روش آبیاری زیاد است. برای انجام این روش آبیاری زمین را توسط مرزهای پشته های کم ارتفاعی بصورت نوارهائی به عرض ۵ تا ۱۵ متر (بسته به شیب عرضی و طولی زمین مقدار آب موجود و بافت خاک و به طول ۶۰ تا ۲۴۰ متر (در مورد خاک های سنگین تا 350 متر)شکل می دهند.

آبیاری کرتی

مقدار ریزش آب را میتوان متناسب با سرعت نفوذ آب در خاک تنظیم نمود و در نتیجه مسئله کمبود تهویه خاک بوجود نمی آید. برای انجام آبیاری بارانی بـه تسطیح کامل زمین جهت هدایت آب نیازی نیست زیرا آب روی سطح خاک حرکت نمی کند بهمین دلیل میتوان این روش آبیاری را در هر وضعیتی از پستی و بلندی زمین
بکار گرفت.مقدار آب مصرفی در این روش از آبیاری قابل کنترل و اندازه گیری دقیق میباشد. آبیاری بارانی دارای یکنواختی زیادی در توزیع آب در واحد سطح میباشد و تلفات آب در آن پائین .است راندمان آبیاری بارانی به ۷۵ تا بیش از ۸۰ درصد می رسد.

آبیاری جوی و پشته ای

در روش آبیاری جوی و پشته ای، آب بطور مستقیم در تماس با طوقـه گیـاه قـرار نمی گیرد، بلکه بطور نفوذی (نشتی) به این ناحیه میرسد این نوع آبیاری برای گیاهانی که نسبت به مرطوب ماندن طوقه و سله و تهویه خاک حساس هستند و همچنین در مواردی که نمک آب یا خاک زیاد است با اصلاحاتی بسیار مناسب است (به مبحث روشهای کاشت مراجعه شود این نحوه از آبیاری به تسطیح زمین با شیب ۲ تا ۶ در هزار و ایجاد با داشتن این مطالب به جزوی از بال و نهایت تاسف که یا جویهای واقع در حد فاصل پشته ها به جریان میاندازند آب به پشته ها نشت نموده و آنها را مرطوب میسازد. آبرسانی به جویهای بین پشته ها توسط سیفون و یا لوله های دریچه دار انجام میشود. در صورتی که حجم آب آبیاری کافی باشد، ممکن است ابتدای چند ردیف را بهم وصل کرد و سپس با شکستن جوی اصلی در یک نقطه آب را بطور همزمان وارد چند ردیف کاشت نمود.

آبیاری شیاری

در این روش آبیاری از جویچه های کم عمق و کم عرضی برای مسیر آب در بین پشته های کم ارتفاع استفاده میشود.مهم ترین تفاوت آن است که حرکت آب در این روش بصورت نشتی نبوده و امان دارد ارتفاع آب در جویچه به قسمت استقرار بذر نزدیک شده و یا به راس شیار نزدیک شودو تمام پشته با آب پوشانده شود.

آبیاری زیر زمینی

هنگامیکه عمق سفره زیر زمینی زیاد باشد میتوانید از این روش استفاده کنید .در این روش آب به حدی به خاک اضافه میشود که سطح آن به زیر عمق توسعه ریشه برسد.

تنک کردن

گیاهچه ها پس از یک مدت که از خاک بیرون آمدند و استقرار آنها پس از زمانی که کامل شدند و برگها ایجاد شد ،نیاز به حذف بوته های اضافی میکنند که به آن تنک کردن میگویند.

وجین و سله کشی

از بین بردن علف هرز با استفاده از وسایل مکانیکی وجین میگویندو شکستن لایه سخت و متراکم را سله شکنی میگویند.

علاوه بر این موارد موارد دیگری مثل خزانه گیری و نشاءکاری ،مبارزه با بیماری و مبارزه با آفات و کنترل علف هرز در مرحله داشت جا دارند.

جمع بندی

کاشت بذر که به اتمام رسید باید برای داشتن محصولی با کیفیت اقداماتی مثل آبیاری،تنک کردن،وجین و سله کشی،خزانه گیری و نشاءکاری،مبارزه با بیماری و آفات و همچنین کنترل علف هرز انجام شود تا به نتیجه مطلوب برسیم.

منابع

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  ** نهاده راز خرم ،راز یک فصل پربار **