عوامل موثر در رنگ میوه ها
مقدمه
رنگ میوه نقش بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای در تعیین ارزش و قیمت محصول و میزان بازارپسندی آن ایفا می‌کند. به دلیل عدم استفاده از کودهای متناسب برای رفع این معضل عموما ضررهای زیادی متوجه باغدار می‌شود که این ضررها با استفاده درست و کاربردی از کودهای متناسب به راحتی قابل حل می‌باشد. کشاورز با صرف هزینه‌ای بسیار جزیی در مقایسه با افزایش ارزش محصولات خود نه تنها این مشکل را برطرف خواهد کرد بلکه کیفیت و کمیت محصولات خود را آن هم از طریق درست افزایش خواهد داد.
یکی از عناصری که نقش بسیار مهمی در افزایش کیفیت رنگ پوست ارقام سیب دارد پتاسیم می باشد. پتاسیم با افزایش در سنتز رنگیزه آنتوسیانین، بهبود رنگ گیری پوست میوه ارقام سیب را موجب می شود. با این وجود، تامین کودهایی برای محلولپاشی یا کود آبیاری که کاتیون های موجود در آن در تعادل با یکدیگر باشند (به ویژه برای کلسیم) یک ضرورت بسیار مهم به حساب می آید. با توجه به جذب ترجیحی پتاسیم بر کلسیم، در نظر گرفتن تامین کلسیم در دستورالعمل محلولپاشی برگی به منظور کاهش ناهنجاری لکه تلخ (Bitter pit) در ارقام سیب ضروری به نظر می رسد.
کود مخصوص رنگ گیری میوه
از جمله مهم ترین عناصری که نقش موثری در افزایش رنگ گیری میوه دارد و به عنوان کود مخصوص رنگ گیری میوه استفاده می شود پتاسیم است. پتاسیم باعث افزایش باردهی و میوه دهی در گیاهان می شود. گیاه را تحریک به گل انگیزی می کند. با افزایش تولید آنتوسیانین داخل میوه ها شده و طعم میوه را بهبود می بخشد همچنین بهبود رنگ گیری پوست میوه ارقام سیب را موجب می شود. پتاسیم اندازه و سایز محصول را نیز افزایش می دهد. باعث بهبود کیفیت میوه می شود و شیره گیاهی را غلیظ کرده و نسبت به انواع بیماری ها، آفات و تنش های محیطی مانند سرما و گرما مقاوم می کند.
کلسیم دومین عنصر موثر در درشت شدن میوه و افزایش تقسیم سلولی است. کلسیم تعداد سلول های میوه را افزایش می دهد و بافت ساقه ها را محکم می کند. کلسیم از عناصر سنگینی است که ممنکن از به عنوان کود مخصوص برای رنگ گیری میوه ها استفاده نشود اما استفاده از این کود قبل از پتاسیم ضروری است. کلسیم باعث می شود که میوه ها در هنگام رشد و رنگ گیری ترک نخورد و همچنین به منظور کاهش ناهنجاری لکه تلخ (Bitter pit) در ارقام سیب ضروری به نظر می رسد.
در سرتاسر دنیا تحقیقات بسیاری برای یافتن کود مخصوص رنگ گیری میوه صورت گرفته و محققان تلاش بسیاری کردند تا بتوانند عوامل موثر در افزایش رنگ گیری میوه را شناسایی کرده و به دنیا معرفی کنند در ادامه به طور مختصر این عوامل را توضیح می دهیم. عوامل محیطی بسیاری در رنگ گیری سیب دخالت دارند اما از ترکیبات شیمیایی داخل گیاه می توان به آنتوسیانین ها، کلروفیل، کاراتنوئید ها و فلاونل ها اشاره کرد. کود مخصوص رنگ گیری میوه نمی تواند از این مواد ساخته شود. این ترکیبات می توانند با هم مخلوط شوند و در میوه تولید رنگ نمایند اما مهمترین آنها برای ایجاد رنگ قرمز در سیب آنتوسیانین ها هستند که در پوست میوه قرار دارند و مقدار آنها در موقع رسیدن میوه در بعضی از ارقام به 5 برابر میرسد. کود مخصوص رنگ گیری میوه میتواند حاوی عناصری باشند که تولید این ترکیبات شیمیایی را شدت ببخشد. از گذشته تا اکنون تحقیقات بسیاری در روش کارکرد آنتوسیانین ها در گیاهان و تاثیر آنها در رنگ گیری میوه ها انجام شده است. این مطالعات روی وظایف آنتوسیانین و فرایند های تولید آنها در گیاه و مسیر های کارکرد در گیاهان انجام شده است .آنتوسیانین از اصلی ترین مواد شیمیایی تولید شده توسط کود مخصوص رنگ گیری میوه است.
این مطالعات بیان می کند که گیاهان برای تولید آنتوسیانین ها به قند و بعضی از آنزیم ها مانند فنیل آلانین آمینولیاز ضروری می باشد. عوامل مختلفی هستند که تولید آنتوسیانین ها را بهبود بخشیده یا کنترل می کنند. ما می توانیم در حد امکان بسیاری از این عوامل را بهبود بخشیده یا محدود کنیم. شرایط کلی گیاه و مرحله رشدی آن و نوع رقم درخت میوه در کارکرد و موثر بودن تاثیر گیری از این عوامل بسیار مهم می باشند.
نور
میزان نور در تولید آنتوسیانین، بسیار تاثیر دارد. رنگ گیری میوه ها به میزان آنتوسیانین موجود در گیاه بستگی دارد و هرچقدر نور کافی برای گیاه فراهم شود، رنگ گیری میوه نیز بهتر انجام می شود. به همین دلیل است که میوه هایی که در قسمت های کم نور درختان یا در قسمت زیرین درخت که سایه دارد قرار دارند از لحاظ رنگ کیفیت مناسبی ندارند و این اتفاق به دلیل کافی نبودن آنتوسیانین در میوه ها است. در این موارد هرس اصولی درختان و عدم کشت آنها در قسمت سایه ی دیگر درختان می تواند موثر باشد. همچنین تراکم اصولی درختان و رعایت فاصله استاندارد بین آنها نیز از این عارضه جلوگیری می کند. مالچ های بازتاب کننده ی نور نیز برای افزایش رنگ گیری سیب تاثیر دارد و به نوع خودش کود مخصوص رنگ گیری میوه محسوب می شود.
دما
از دیگر فاکتورهای محیطی موثر علاوه بر کود مخصوص رنگ گیری میوه برای افزایش رنگ گیری میوه ها، دما است. در حالت کلی هرچه دما پایین تر باشد و شب ها سرد شود میزان تولید آنتوسیانین بیشتر شده و در نتیجه میوه از لحاظ رنگ کیفیت مناسب تری خواهد داشت. کاهش دمای بیش از حد تاثیر عکس داشته و برای رنگ گیری میوه مناسب نیست. به طور کلی دمای مطلوب برای رنگ گیری میوه ها میتواند بین 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد متغیر باشد و این دما بخصوص در زمان تشکیل میوه و نزدیک به رنگ گیری و رسیدن آن اهمیت پیدا می کند.
عناصر مخصوص رنگ گیری میوه
در طول سالیان سال با انجام تحقیقات مختلف انواع متفاوتی از کود های مخصوص رنگ گیری میوه ها تولید شده است. کود مخصوص رنگ گیری میوه باید دارای عناصر اصلی مورد نیاز گیاهان باشد. از جمله این عناصر مورد نیاز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
نیتروژن
نیتروژن اصلی ترین عنصر مورد نیاز گیاهان است و کمبود نیتروژن در گیاه مشکلات مهمی را برای آن بوجود می آورد. این عنصر در تولید آنتوسیانین و رنگ گیری میوه ها کاملا بر عکس عمل می کند. مصرف بیش از اندازه کودهای نیتروژنه باعث کاهش میزان رنگ در میوه ها می شود. در نتیجه کود مخصوص رنگ گیری میوه شامل نیتروژن نمی شود. مصرف دیر هنگام کود های نیتروژنه نیز تاثیر منفی در رنگ گیری میوه ها دارد. ای موضوع بخصوص در گیاهان صیفی مانند گوجه اهمیت پیدا می کند.
فسفر
فسفر دومین عنصر مورد نیاز انواع گیاهان است و از جمله عناصر موثر در تولید کود مخصوص رنگ گیری میوه است. فسفر در گیاهان باعث افزایش تولید آنتوسیانین شده و با این کار رنگ گیری میوه ها را بهبود می بخشد. منبع و زمان مصرف فسفر مهم است. فسفر را می توان از زمان تشکیل میوه تا زمان رسیدن آن استفاده کرد و روش استفاده آن هم به صورت آبیاری و هم محلول پاشی می باشد. کود مخصوص رنگ گیری میوه بهتر است فسفر خوبی داشته باشد.
پتاسیم
پتاسیم از جمله موثر ترین عناصر در رنگ گیری میوه ها است. این عنصر قند موجود در میوه ها را افزایش می دهد و باعث افزایش تولید آنتوسیانین نیز می گردد با این کار رنگ گیری و طعم دهی را در میوه ها افزایش می دهد. با افزایش ظرفیت قندها در میوه می‌توان به افزایش رنگ‌گیری میوه کمک کرد. کود مخصوص رنگ گیری میوه ها باید دارای پتاسیم بدون کلر باشند.
منیزیم
منیزیم، روی و منگنز نیز از جمله عناصر موثر در رنگ گیری میوه ها هستند. در بین آنها منیزیم و روی باعث افزایش رنگ قرمز و منگنز باعث افزایش رنگ سبز می شود.
اگر کود مخصوص رنگ گیری میوه علاوه بر پتاسیم دارای آمینو اسید نیز باشد تاثیر بسیاری در رنگ گیری میوه ها خواهد داشت.
جمع بندی
رنگ پوست میوه یکی از مهم ترین شاخص های کیفی ارقام سیب و گلابی برای مصرف کننده می باشد. بنابراین اکثر پرورش دهندگان ارقام سیب در جستجوی روش های نوین برای افزایش و بهبود رنگ تولیدی میوه باغ خود می باشند. از این رو فاکتور تغذیه در رسیدن به مطلوب باغداران (میوه های با ظاهر مشتری پسند) نقش تعیین کننده ای ایفا می کند.
منابع
با ما همراه باشید
با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی