مگس سفید و روش های مبارزه با آن
مقدمه
آفت مگس سفید، که با نام‌های پشه سفید یا سفید بالک نیز شناخته می‌شود، یکی از آفات مهم در محصولات فضای باز و گلخانه‌ها است. این آفت از خانواده‌ی جانوران Sternorrhyncha است و بیش از 1500 گونه مختلف دارد. دو گونه‌ی شناخته شده‌ی مگس سفید، عسلک پنبه و مگس سفید گلخانه هستند. به دلیل خسارتی که به صنعت کشاورزی وارد می‌کنند، این آفات مورد توجه قرار می‌گیرند. عسلک پنبه بیش از 900 گونه‌ی میزبان مستقیم برای حمله خود دارد و قادر به انتقال بیش از 111 ویروس برای انتقال بیماری به گیاهان است. کشاورزان در تلاشند تا بهترین روش‌ها و سم‌ها را برای مقابله با مگس سفید در محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی پیدا کنند. دوره زندگی مگس سفید تقریباً سه تا چهار هفته (19 تا 31 روز) طول می‌کشد. در این مدت، حدود 9 روز را به صورت جنین در تخم سپری می‌کند. سپس بین 9 تا 17 روز به صورت لارو و در نهایت حدود 5 روز به صورت شفیره رشد می‌کند. پس از اتمام این دوره، حشره کامل شکل می‌گیرد و می‌تواند بین 21 تا 40 روز زنده بماند. یک مگس سفید ماده می‌تواند تا 300 تا 400 تخم را تخمیناً در طول عمر خود بگذارد. این حشرات در طول یک سال حدوداً ده نسل تولید مثل می‌کنند. بنابراین، در صورت عدم کنترل، یک مگس سفید می‌تواند منجر به تولید تا 3000 تا 4000 حشره دیگر شود!
مگس سفید در واقع یکی از آفات مهم و سرسخت در زمینه کشاورزی است .برخی معتقدند که این آفت سخت‌ترین و دردسرسازترین آفت کشاورزی کشور است.این ادعاها بر اساس چندین عامل استوار است:
1. رشد سریع جمعیت: مگس سفید به خاطر سرعت بالای تولید مثل، جمعیت خود را به سرعت افزایش می‌دهد. هر ساله این آفت تا ده نسل را تولید می‌کند و هر حشره بالغ می‌تواند تا 4000 حشره دیگر را تولید کند. این شرایط باعث می‌شود که کنترل آنها بسیار مشکل باشد.
2. مقاومت به سموم: سفیدبالک‌ها به بسیاری از سموم مورد استفاده در کشاورزی مقاوم شده‌اند. آنها توانایی ایجاد مقاومت به سموم مختلف را دارند و این امر باعث می‌شود که کشاورزان برای کنترل آنها با مشکلات بیشتری مواجه شوند.
3. تطابق با گرما: مگس سفید دارای تطابق بسیار خوبی با شرایط گرمایی است. این به این معنی است که این آفت با تغییرات اقلیمی و افزایش دما، مگس سفید بهره‌برداری خود را ادامه می‌دهد در حالی که برای گیاهان و کشاورزان ضررزاست. به همین دلایل، بسیاری از کشاورزان با مشکلات جدی در کنترل و مقابله با مگس سفید روبرو هستند. سفیدبالک‌ها در مناطل معتدل می‌توانند در طول تمام فصل و در مناطق گرمسیری تقریباً در طول سال نسل‌های جدید تولید کنند. آنها همچنین در فصل زمستان نیز می‌توانند بدون مشکل فعالیت کنند. این آفات در طول روز فعال هستند و معمولاً زیر برگ‌ها را به عنوان مکانی برای سپری و سرشت کردن می‌پذیرند. به همین دلیل در طول روز به راحتی قابل رویت هستند و در صورتی که برگ گیاهان را برگردانید، می‌توانید آنها را با دیدن آنها تشخیص دهید اگر به گیاه آلوده شده باشند. عسلک پنبه یک حشره کوچک و سفید رنگ است که معمولاً روی برگ‌ها یا زیر برگ‌های محصولات مانند گوجه‌فرنگی یا سایر گیاهان مزروعه حضور دارد. آنها به صورت گروهی روی گیاهان سرشت می‌کنند و می‌توانند به طور قابل توجهی خسارت وارد کنند. در صورت مشاهده عسلک پنبه در محصولات کشاورزی، توصیه می‌شود که اقدامات کنترلی را عملیاتی کنید. این می‌تواند شامل استفاده از سموم آفت کش موثر، استفاده از میکروبیولوژیکال‌ها، و استفاده از روش‌های فیزیکی مانند تمیز کردن برگ‌ها با آبکشی یا استفاده از فناوری‌های مکانیکی باشد. بهتر است با متخصصان کشاورزی محلی یا کارشناسان آفات مشورت کنید تا روش‌های مناسب کنترل آفت را برای محصولات خاص خود تعیین کنید.
خسارت آفت مگس سفید
مگس سفید (سفیدبالک) می‌تواند با ایجاد خسارت‌های متعدد به محصولات کشاورزی منجر شود. مراحل زندگی این آفت شامل تخم‌گذاری، لارو، پوپه و حشره بالغ است. پوپه‌ها و حشره‌های بالغ معمولاً بیشترین خسارت را ایجاد می‌کنند. یکی از روش‌هایی که مگس سفید از طریق آن خسارت وارد می‌کند، مکیدن شیره پرورده در گیاه و تغذیه از آن است. در ابتدا، خسارت آنها به طور آشکار کمتر است، اما با افزایش جمعیت، به دلیل مکیدن شیره گیاهی، برگ‌ها ضعف پیدا می‌کنند و میزان باردهی و کیفیت محصولات کاهش می‌یابد. روش دیگری که مگس سفید خسارت می‌رساند، ایجاد سوراخ‌ها در لایه محافظتی گیاه است. این سوراخ‌ها باعث ورود باکتری‌ها و قارچ‌ها به داخل گیاه می‌شوند و ممکن است به بیماری‌های قارچی و باکتریایی در گیاهان منجر شوند. علاوه بر این، مگس سفید تولید عسلک نیز می‌کند که محیط مناسبی برای رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها فراهم می‌کند و ممکن است به بیماری‌های گیاهی منجر شود. همچنین، یکی از خسارات اصلی مگس سفید، انتقال ویروس‌ها به گیاهان است. در مورد گیاهان مانند گوجه‌فرنگی، ویروس عامل سرجمک (TYLCV) می‌تواند باعث خسارت جدی شود. برای مقابله با این ویروس، استفاده از ارقام مقاوم به همراه کنترل سفیدبالک‌ها به عنوان ناقلین ویروس می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد.
مبارزه شیمیایی
در صورتی که جمعیت آفت مگس سفید بسیار زیاد شده و روش‌های بیولوژیکی کارآمد نباشند، می‌توان از روش‌های شیمیایی یکی از راه های مبارزه با آن استفاده کرد. در این روش، از سموم کشاورزی آفت کش یا اینکتوسیدها استفاده می‌شود. انتخاب سموم آفت کش باید با دقت انجام شود و باید راهنمایی و دستورالعمل‌های استفاده از آنها را به دقت دنبال کرد. همچنین، مراقبت‌های لازم برای جلوگیری از آسیب به انسان‌ها، حیوانات و محیط زیست باید رعایت شود.
روش‌های فیزیکی و مکانیکی
از روش‌های فیزیکی و مکانیکی نیز می‌توان برای مبارزه با مگس سفید استفاده کرد. به عنوان مثال، می‌توان با استفاده از تله‌های چسبنده، تعداد مگس‌ها را کاهش داد یا از روش جارو کشی و جمع‌آوری مگس‌ها استفاده کرد. همچنین، از طریق استفاده از تهویه مناسب و کاهش رطوبت محیط می‌توان جلوی تکثیر مگس سفید را گرفت. به طور کلی، برای مبارزه مؤثر با مگس سفید، بهتر است یک روش یا ترکیبی از روش‌های مختلف را انتخاب کنید و در صورت لزوم با متخصصان کشاورزی یا کارشناسان آفات مشورت کنید. همچنین، پیشگیری و نظارت مداوم بر جمعیت مگس سفید نیز مهم است تا به طور موثر از آسیب‌های آن جلوگیری شود. در مبارزه با مگس سفید، نکته‌های مهمی وجود دارد که باید رعایت شوند. اولاً، هنگام سم‌پاشی، باید اطمینان حاصل شود که کل سطح برگ‌ها، به ویژه زیر آنها، به طور کامل پوشیده و خیس شود. بهتر است از لانس سر کج برای این منظور استفاده کنید. یکی از بهترین سم‌ها برای کنترل مگس سفید بالغ، سوپر اویسکت (تیوسیکلام هیدروژن اسکالات / Thiocyclam hydrogen oxalate 50% wp) است. برای عملکرد بهینه، میزان مصرف آن باید بین ۵۰ تا ۱۰۰ گرم در ۱۰۰ لیتر آب باشد. در ضمن، مگس سفید معمولاً مقاوم به بسیاری از حشره‌کش‌ها است. بنابراین، استفاده از مکمل‌های روغنی و صابونی می‌تواند در افزایش اثربخشی سموم کمک کند، زیرا این حشرات معمولاً به حشره‌کش‌های صابونی حساس هستند. استفاده از صابون حشره‌کش با غلظت یک درصد می‌تواند تا ۸۵ درصد پوره‌های حشرات را در گلخانه‌های خیار و گوجه از بین ببرد. در انتخاب صابون حشره‌کش، باید توجه داشت که بهترین نوع صابون‌های حشره‌کش صابون‌هایی هستند که اسیدهای چرب اشباع شده با ۱۰ کربن داشته باشند. همچنین، بهتر است محلول پاشی صابون‌ها را در هنگام غروب یا صبح زود انجام دهید، زمانی که رطوبت محیط در حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد باشد. پالیزین با غلظت ۲.۵ در هزار یکی از صابون‌های حشره‌کش مناسب برای از بین بردن مگس سفید است. به علاوه، برخی نکات تکمیلی برای کنترل مگس سفید وجود دارند. از نصب کارت‌های زرد برای جذب مگس سفید استفاده کنید. همچنین، سموم توصیه شده را در زمان غروب یا صبح زود با رعایت رطوبت محیط مطلوب، استفاده کنید. علف‌های هرز مزرعه را نیز از بین ببرید، زیرا این علف‌ها معمولاً بهترین محل برای مخفی شدن و فصل گذرانی آفات و بیمارگرها هستندر مبارزه با مگس سفید، نکات مهمی وجود دارد که باید رعایت شوند. ابتدا، وقتی سم‌پاشی انجام می‌دهید، حتماً اطمینان حاصل کنید که تمام سطح برگ‌ها، به ویژه زیر آنها، به طور کامل پوشش داده شده و سطح برگ‌ها خیس شده باشد. بهتر است از یک لانس سر کج استفاده کنید تا بهترین پوشش را بر روی برگ‌ها ایجاد کنید. یکی از بهترین سموم برای کنترل مگس سفید بالغ، سوپر اویسکت (Thiocyclam hydrogen oxalate 50% wp) است. برای استفاده بهینه، میزان مصرف آن باید بین 50 تا 100 گرم در 100 لیتر آب باشد. همچنین، مگس سفید معمولاً مقاومت زیادی نسبت به بسیاری از حشره‌کش‌ها دارد. بنابراین، استفاده از مکمل‌های روغنی و صابونی می‌تواند در افزایش اثربخشی سموم کمک کند، زیرا این حشرات معمولاً حساسیت بیشتری نسبت به حشره‌کش‌های صابونی دارند. استفاده از صابون حشره‌کش با غلظت یک درصد می‌تواند تا 85 درصد از پوره‌های حشرات را در گلخانه‌های خیار و گوجه فرنگی از بین ببرد. در انتخاب صابون حشره‌کش، بهتر است از صابون‌هایی با اسیدهای چرب اشباع شده با 10 کربن استفاده کنید. همچنین، بهتر است محلول پاشی صابون را در هنگام غروب یا صبح زود انجام دهید، زمانی که رطوبت محیط در حدود 75 تا 80 درصد باشد. پالیزین با غلظت 2.5 در هزار یکی از صابون‌های حشره‌کش مناسب برای کنترل مگس سفید است. همچنین، برای کنترل مگس سفید، می‌توانید از کارت‌های زرد استفاده کنید تا مگس‌ها به آنها جذب شوند. همچنین، حفظ رطوبت مناسب محیط و کنترل علف‌های هرز نیز می‌تواند به جلوگیری از تکثیر مگس سفید کمک کند.
جمع‌بندی
توصیه می‌شود که در صورت تشخیص مگس سفید در محصولات کشاورزی، اقدامات کنترلی مناسب جهت آفت انجام شود. این شامل استفاده از سموم کشاورزی آفت کش، استفاده از روش‌های بیولوژیک، فیزیکی و مکانیکی می‌شود. همچنین، مشاوره از کارشناسان کشاورزی محلی و کارشناسان آفات می‌تواند به شما در تعیین روش‌های مناسب کنترل مگس سفید برای محصولات خاصتان کمک کند.
منابع