با نزدیک شدن به انتهای زمستان و طلوع نشانه های بهار، ماه اسفند فرصتی طلایی برای باغداران است تا با انجام اقدامات باغداری مناسب، زمین را برای فصلی پربار آماده سازند. این ماه، نقطه عطفی در چرخه باغداری محسوب می شود؛ زیرا تصمیمات و فعالیت های امروز، مستقیما بر کیفیت و کمیت محصولات آینده تاثیرگذار خواهد بود. در این مقاله، به بررسی جامع اقدامات کلیدی باغداری در اسفند ماه می پردازیم تا باغداران عزیز بتوانند با آگاهی کامل، باغ خود را برای فصل رشد آماده کنند.
آماده سازی زمین
یکی از مهم ترین اقدامات باغداری در اسفند ماه، آماده سازی زمین برای کشت بهاره است. این مرحله شامل موارد زیر است.
شخم زدن
شخم عمیق زمین به تهویه بهتر خاک، از بین بردن علف های هرز زمستانه، از بین بردن سله خاک و تسهیل رشد ریشه ها کمک می کند. زمان مناسب شخم زدن، زمانی است که خاک از رطوبت اضافی عاری باشد تا از فشردگی نامناسب خاک جلوگیری شود.
اصلاح خاک
افزودن کودهای آلی پوسیده (مانند کمپوست یا کود دامی کاملا پوسیده) به خاک، استفاده از هیومیک اسیدها و کودهای شیمیایی اصلاح کننده مانند ارگانومیت، علاوه بر بهبود ساختار آن، مواد غذایی لازم برای رشد گیاهان را فراهم می سازد. در صورت نیاز و بر اساس آزمایش خاک، می توان از کودهای شیمیایی مناسب نیز استفاده کرد.
تسویه سازی و آماده سازی بستر کاشت
پس از شخم و اصلاح، سطح خاک باید تسویه و به صورت یکنواخت آماده شود تا بستر مناسبی برای کاشت بذر یا نشاء فراهم گردد که معمولا در باغاتی که در بین درختان به کاشت گیاهان مرتبط می پردازند مربوط می شود.
هرس درختان
هرس درختان در اسفند ماه، به ویژه برای درختان میوه خزان کننده، امری حیاتی است. هدف از این هرس، حذف شاخه های خشک، بیمار، شکسته و متقاطع و همچنین شکل دهی به تاج درخت برای افزایش نفوذ نور و هوا است.
- هرس فرم دهی: برای درختان جوان، هرس فرم دهی به ایجاد ساختاری قوی و متعادل کمک می کند.
- هرس باردهی: در درختان بالغ، هرس با هدف حذف شاخه های ضعیف و افزایش تولید میوه انجام می شود.
- از بین بردن شاخه های آلوده: شاخه هایی که علائم بیماری یا آفت دارند، باید با دقت حذف و از باغ خارج شوند تا از گسترش آن ها جلوگیری شود.
سمپاشی زمستانه و محافظت از تنه درختان
اسفند ماه فرصت مناسبی برای اجرای سمپاشی زمستانه با استفاده از روغن ولک یا ترکیبات مسی است. این سمپاشی به کنترل جمعیت آفات زمستان گذران و بیماری های قارچی کمک شایانی می کند. با توجه به اینکه در این مرحله بسیاری از آفات و قارچ ها در مراحل اولیه خود هستند، سمپاشی در این زمان بسیار موثرتر است. پوشاندن تنه درختان با گونی یا مواد محافظتی دیگر، از آسیب های احتمالی ناشی از سرمای دیررس یا تابش شدید نور خورشید (آفتاب سوختگی تنه) جلوگیری می کند. همچنین، این کار می تواند مانعی در برابر برخی آفات که از شکاف های تنه عبور می کنند، ایجاد نماید.
کشت بهاره و توسعه باغات آبی
در صورتی که شرایط آب و هوایی مساعد باشد و خطر یخبندان از بین رفته باشد، می توان نسبت به کشت بهاره برخی محصولات مانند سبزیجات زودرس یا گلهای فصلی اقدام کرد. همچنین، توسعه باغات آبی و کاشت نهال های جدید در این ماه، به خصوص در مناطق با زمستان های معتدل، می تواند آغاز شود.
بررسی کاشت های قبلی
بازدید از باغ و بررسی کاشت های قبلی، چه در سال های گذشته و چه در اوایل زمستان، برای ارزیابی وضعیت سلامت گیاهان، شناسایی مشکلات احتمالی و برنامه ریزی برای اقدامات اصلاحی در فصل جدید ضروری است.
اقدامات باغداری در اسفند ماه در شهرهای مختلف بسته به شرایط آب و هوایی منطقه ای، ممکن است کمی متفاوت باشد. به عنوان مثال، در مناطقی که زمستان های سخت تری دارند، ممکن است برخی از این اقدامات با کمی تاخیر و با احتیاط بیشتری انجام شود، در حالی که در مناطق معتدل تر، می توان زودتر به فعالیت های باغداری پرداخت.
جمع بندی
ماه اسفند، ماه آماده سازی و برنامه ریزی برای فصل رشد است. با انجام دقیق و به موقع اقدامات باغداری ذکر شده، از آماده سازی زمین گرفته تا هرس و محافظت از درختان، باغداران می توانند پایه های یک فصل باغداری پربار و موفق را بنا نهند. توجه به جزئیات و رعایت اصول علمی در این مرحله، کلید دستیابی به محصولاتی سالم، باکیفیت و فراوان خواهد بود.