پنبه یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه به دلیل سازگاری با شرایط اقلیمی مختلف، در بسیاری از مناطق جهان کشت می شود. کاشت پنبه نیازمند توجه ویژه به انتخاب زمین مناسب، شرایط آب و هوایی و مدیریت صحیح کوددهی است تا محصولی با کیفیت و بازدهی بالا حاصل شود. این محصول کشاورزی غیر غذایی می باشد. 25 میلیون تن در سال از این محصول تولید می شود و الیاف مورد نیاز در 21% از صنایع پوشاک جهان را تولید می کند. همچنین پنبه علاوه بر تامین الیاف، جهت تولید روغن نیز استفاده می شود. (بذر پنبه بعد از سویا و آفتابگردان، سومین بذر روغنی است.)
برای خرید عمده کودهای مناسب پنبه با شماره 09109742010 تماس بگیرید.
کشت پنبه در چه استان هایی انجام می شود؟
کشت پنبه در برخی از مناطق صورت می گیرد که شامل ساوه، شوشتر، مازندران، گلستان، خراسان رضوی، فارس، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، سمنان، یزد، و کرمان می شوند. این استان ها به دلیل شرایط اقلیمی مناسب، زمین های حاصلخیز و منابع آبی کافی، از مراکز اصلی تولید پنبه در کشور محسوب می شوند. در واقع استان هایی مانند استان فارس، گلستان، خراسان و اردبیل مهم ترین تولیدکنندگان پنبه آبی می باشند. استان های گلستان، مازندران و خراسان مهم ترین تولیدکنندگان پنبه دیم در کشور به شمار می آیند.
از این رو کشت و پرورش پنبه از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ چرا که پنبه در کارخانه های مختلفی مانند کارخانه نساجی، پنبه پاک کنی، روغن کشی، قالی بافی، ریسندگی، مبلمان سازی، پشم مصنوعی، بافندگی، تولید طناب، تهیه صابون، تهیه فیلم عکاسی، لاستیک سازی و … به نوعی به صورت مستقیم و غیر مستقیم موثر هستند.
روش کاشت پنبه
کشت پنبه شامل چندین مرحله کلیدی و مهم است که هر یک اثر مستقیمی بر کیفیت و عملکرد محصول دارند که شامل موارد زیر می شود.
مرحله آماده سازی زمین و خاک
خاک جهت کشت پنبه باید دارای زهکشی مناسب باشد و از نظر مواد مغذی غنی باشد و شخم عمیق سبب بهبود تهویه خاک و رشد بهتر ریشه‌ها می‌شود. همچنین استفاده از کودهای آلی و معدنی برای تأمین عناصر ضروری خاک مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم توصیه می‌شود. پنبه در خاک های لومی با زهکشی مناسب و pH بین 5.5 تا 7.5 رشد خوبی دارد. شخم زدن، اصلاح خاک و افزودن کودهای آلی یا شیمیایی همچون فسفر و پتاسیم قبل از کاشت ضروری است.
مرحله انتخاب بذر و کاشت آن
انتخاب بذر بسیار مهم است و بهتر است از بذرهای اصلاح شده و مقاوم به بیماری ها استفاده شود که عملکرد بهتری دارند. در کاشت پنبه معمولا دو نوع بذر مورد مصرف قرار می گیرد. انواع بذر پنبه شامل پنبه های معمولی و پنبه های هیبرید تقسیم می شوند که بر اساس ویژگی هایی مانند طول الیاف مثل پنبه‌های ممتاز با الیاف بلند مثل پیما، مقاومت به آفات و بیماری ها مانند ارقام تراریخته بی تی و سازگاری با شرایط آب و هوایی متفاوت مثل ارقام زودرس یا متحمل به خشکی انتخاب می شوند.
توجه کنید که کرک نه تنها بر کار دستگاه ردیف کار ایجاد اختلال می نماید بلکه در جذب آب دخالت نموده و جوانه زدن را به تأخیر می اندازد. همچنین دمای خاک بهتر است در زمان کاشت بین 15 تا 18 درجه سانتی گراد باشد تا جوانه زنی موثرتری انجام شود و فاصله ردیف ها حدودا 50 تا 75 سانتی متر و فاصله بوته ها از یکدیگر 20 تا 30 سانتی متر در نظر گرفته شود.
مرحله آبیاری پنبه
محصول پنبه معمولا در مراحل گل دهی و تشکیل غوزه نیاز آبی بالایی دارد و روش های آبیاری قطره ای و بارانی به دلیل توزیع و پخش یکنواخت تر آب توصیه می شود. همچنین در مرحله رشد رویشی، کودهای حاوی نیتروژن موجب افزایش برگ دهی می شوند، در حالی که در مراحل بعدی کودهای حاوی فسفر و پتاس برای تولید غوزه های درشت تر مهم و ضروری است.
کنترل آفات و بیماری ها
پنبه نیز همانند سایر محصولات درگیر با آفات و بیماری ها می شود. مهم ترین آفت پنبه شامل کرم قوزه پنبه، شته ها و کنه ها می باشد که می توانند خسارت شدیدی را وارد کنند. مهم ترین بیماری های پنبه شامل بلایت باکتریایی، بوته میری، سفیدک ها و فوزاریوم می باشد. از این رو تناوب کشت و استفاده از ارقام مقاوم به کاهش حملات بیماری های قارچی و باکتریایی کمک می کند.
مرحله برداشت و فرآوری
بهترین زمان برداشت پنبه در زمانی است که برگ های پایینی تغییر رنگ داده و غوزه ها باز شده اند. برداشت پنبه می تواند به صورت برداشت مکانیزه و تنظیم دقیق دستگاه ها صورت بگیرد که موجب کاهش ریزش الیاف و افزایش کیفیت محصول می شود.
بهترین زمان برای کاشت پنبه
زمان مناسب برای کاشت پنبه به شرایط اقلیمی منطقه بستگی دارد؛ اما به طور کلی در مناطق گرم و خشک، کاشت از اواخر زمستان تا اوایل بهار و در مناطق معتدل، کاشت در بهار صورت می گیرد. (در مناطق سردتر، کاشت باید پس از رفع یخبندان و رسیدن دمای خاک به حد مطلوب انجام شود.)
انواع کودهای مورد استفاده در کشت پنبه
برای تولید پنبه، از کودهای شیمیایی، آلی و بیولوژیک استفاده می شود. کودهای شیمیایی اصلی شامل نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) و هیومیک اسید هستند که هر کدام نقش کلیدی در رشد پنبه دارند. نیتروژن باعث رشد رویشی و افزایش عملکرد می شود. فسفر در توسعه ریشه و تشکیل غوزه مؤثر است. پتاسیم کیفیت الیاف و مقاومت به خشکی را بهبود می بخشد. هیومیک اسید موجب جذب بهتر این سه عنصر در خاک و افزایش نفوذپذیری آب در خاک می شود. علاوه بر این، عناصر کم مصرف مانند روی، منیزیم و بور نیز برای افزایش عملکرد توصیه می شوند.
بهترین کود برای پنبه
بهترین کود برای پنبه و بهترین روش و زمان مصرف کودها برای این کشت شامل ترکیبی از کودهای NPK مثل کود 20-20-20 یا 30-5-15 است که در مراحل مختلف رشدی به خصوص رشد اولیه آن استفاده می شود. در مرحله رشد رویشی، نیتروژن بیشترین مصرف را دارد؛ اما در مرحله گلدهی و تشکیل غوزه، پتاسیم اهمیت بیشتری نیز برخوردار است.
بهترین روش کاشت پنبه
به طور کلی بهترین روش کاشت پنبه، کاشت مکانیزه و به صورت کشت ردیفی با استفاده از بذرهای اصلاح شده و مقاوم به آفات است. در ابتدا خاک باید با شخم عمیق و اضافه کردن کودهای زیرکشت آماده شود. بهترین زمان کاشت پنبه در مناطق گرمسیری مانند خوزستان اوایل فروردین تا اردیبهشت و در مناطق معتدل اواخر اردیبهشت است. (دمای خاک باید به درجه مناسب کاشت رسیده باشد). بذرها معمولا در عمق ۲-۳ سانتی متر و با فاصله ۲۰-۳۰ سانتی متر بین بوته ها و ۵۰-۷۰ سانتی متر در بین ردیف ها کشت می شوند. آبیاری اولیه بهتر است پس از کاشت انجام شود و در مراحل رشدی به خصوص دوره گلدهی و تشکیل غوزه آبیاری منظم صورت بگیرد. همچنین برای جلوگیری و کنترل بهتر آفات و بیماری ها، مدیریت تلفیقی توصیه می شود.
جمع بندی
کاشت پنبه نیازمند توجه به عوامل متعددی همچون انتخاب بذر مناسب، توجه به تاریخ کشت، آبیاری صحیح و کوددهی متعادل با کودهای حاوی نیتروژن، فسفر، پتاسیم و ریز مغذی ها است. استفاده از کودهای آلی و شیمیایی به صورت ترکیبی، همراه با کنترل آفات و بیماری ها، می تواند عملکرد و کیفیت الیاف را بهبود بخشد.