کارایی کود کامل یا کود npk
مقدمه
اکسیژن ،کربن و هیدورژن در ساختمان آلی گیاه می باشند که از آب و هوا جذب شده اما عنصر های دیگری نیز در گیاه دخالت دارند که توسط خاک جذب میشوند و به 2 دسته عناصر کم مصرف و پر مصرف تقسیم میشوند که کودهای NPK (انواع آن)و کودهای ریز مغذی جز همین دسته ها هستند و این عناصر شامل موارد زیر هستند :
عناصر پرمصرف به عناصری گفته میشود که به مقدار زیاد در گیاه مصرف میشود که این عناصر نیتروژن،فسفر و پتاسیم هستند و عناصری که به مقدار کم در گیاه مصرف میشود عناصر کم مصرف گویند که شامل عناصری مانند آهن،کلسیم،گوگرد،منگنز،منیزیم،مس،مولیبدن،بر،روی ،کلر،سلیس و نیکل می باشد.
تمام این کمبود ها را با استفاده از کودهای شیمیایی (کود NPK ) میتوانید برطرف کنید.
کود NPK
کود npk یا کود کامل با توجه به عناصر موجود در آن سبب افزایش رشد و عملکرد گیاه شده بنابراین بهترین سوددهی و کیفیت را به همراه دارد که هر کدام از این عناصر نقش متفاوتی در گیاه ایفا میکنند .انتخاب نوع و میزان این عناصر به شرایط آب و هوایی منطقه،نوع بافت خاک،نوع محصول،نوع کشت و همچنین هدف از کشت می باشد.
کارایی کود کامل یا کود npk
نقش نیتروژن در رشد و نمو گیاه
نقش نیتروژن در رشد و نمو گیاه و در ساختار سلول های گیاه به شکل کلروفیل،کوآنزیم و اسید نوکلویک و آمینواسید و پروتیین دخالت دارد. بخش اعظم نیتروژن گیاه از ترکیب های آلی است که بصورت کم یا زیاد به فرم یون های آمونیوم و نیترات وجود دارد. نیترات فرم اصلی جذب نیتروژن و انتقال آن از ریشه به برگ میباشد. اما نیتروژن از ریشه به صورت نیترات یون آمونیوم و بعضی اسیدهای آمینه نیز از طریق آوند چوبی بـه اندامهای هوائی انتقال می یابد. نیترات در برگ به آمونیوم و اسیدهای آمینه تبدیل می شود.
مسیر حرکت نیتروژن از برگ به اندامهای گیاه توسط آوند آبکش و بصورت اسیدهای آمینه انجام میگیرد و ازدیاد نیترات در بیشتر اندام ها به دلیل مسیر حرکت از آوند آبکش است.
استفاده از نیتروژن در گیاه سبب افزایش رشد گیاه و افزایش سبزینگی در گیاه،بالا رفتن پروتئین در گیاه،تولید بیشتر میوه و دانه،افزایش رشد رویشی در گیاه می شود اما باید توجه داشته باشید که مصرف زیاد این عنصر در اوایل رشد سبب توسعه زیاد بافتهای سبزینه میشود که این امر در شرایطی که آن منطقه پرآب باشد مناسب است اما در مناطقی که مناطق کم آب باشد و دیم کاری صورت بگیرد مناسب نیست زیرا رشد زیاد اندام سبب مصرف بیشتر آب در گیاه شده بنابراین از آب موجود در خاک استفاده و در اواخر رشد به دلیل کمبود آب تعدادی از برگ و ساقه خود را از دست می دهد و میزان تولید و عملکرد گیاه کاسته میشود.
کمبود نیتروژن در گیاه
کمبود نیتروژن در خاک و در گیاه، موجب پریدگی رنگ یا زردی برگها، کوچکی و کم رشدی ،گیاه پائین بودن تعداد ساقه کوچکی گلها و بالاخره افت کمیت و کیفیت محصول میگردد. نیتروژن در گیاه به سهولت حرکت کرده و جهت حرکت آن همیشه از اندامهای مسن به طرف اندامهای جوان و در حال رشد سریع مانند جوانه های انتهائی ،گلها میوه ها و دانه ها میباشد به همین جهت زردی ناشی از کمبود نیتروژن بیشتر در برگهای مسن گیاه مشاهده میشود زیرا برگهای مسن نیتروژن خود را به نفع اندامهای جوان و در حال رشد از دست میدهند.
نقش فسفر در رشد و نمو گیاه
نقش فسفر در رشد و نمو گیاه به این صورت است که فسفر به صورتهای اسیدهای نوکلئیک کوآنزیم ها، فسفولیپیدها، غشاءها در ساختمان سلولی و در بیشتر فعالیت های حیاتی گیاه مثل ذخیره کردن و منتقل کردن انرژی شیمیایی (ADP-ATP) فعالیت دارد.فسفر باعث افزایش رشد و رسیدگی بهتر محصول شده و کیفیت مصرفی بافتهای سبزینه ای را افزایش میدهد فسفر به راحتی در گیاه انتقال می یابد و مسیر حرکت آن به سمت اندامهای جوان و در حال رشد می باشد. در صورت کمبود فسفر، انتقال فسفر از برگهای مسن به سوی برگهای جوان، میوه و دانه انجام می شود.کمبود فسفر سبب کاهش رشد ریشه و ساقه،باریک رشد کردن ساقه،کم شدن ساقه فرعی،ریزش برگهای مسن،کاهش تعداد گل و دیر باز شدن برگ و جوانه ی بهار ،ارغوانی شدن برگها و ایجاد لکه های آبی مایل به سبز که مرکز آنها قهوه ای است.
نقش پتاسیم در رشد و نمو گیاه
نقش پتاسیم در رشد و نمو گیاه به این صورت است که پتاسیم در سنتز و فعال کردن بیشتر آنزیم ها و انتقال دادن کربوهیدرات ها نقش موثری دارد و سبب استحکام دیئاره ی سلولی وقطور شدن ساقه میشود.پتاسیم سبب جذب بهتر آب شده و فعالیتهایی مثل باز و بسته شدن روزنه ،فتوسنتز و افزایش مقاومت و کیفیت محصول به عنصر پتاسیم وابسته است.پتاسیم باعث پرحجم شدن محصول و قطور شدن ساقه و افزایش مقاومت گیاه بسیار ضروری است و بیشتر در بافتهای جوان یافت میشود.
کمبود پتاسیم در گیاه
- کاهش رشد گیاه
- ایجاد سوختگی در کناره برگها
- ضعف عمومی در ساقه
- چروکیده شدن دانه و میوه
- لکه های سفید رنگی در کناره برگهای شبدرها و یونجه ها
انواع کود NPK در کشاورزی
| کود NPK و انواع آن | مزایا استفاده از کود NPK و انواع آن |
|---|---|
| کود 36-12-12 | این کود سبب افزایش مقاومت در گیاه در برابر آفات،بیماری و تنش های محیطی،افزایش گلدهی ،تعداد و حجم گل،بالا بردن وزن و حجم محصول،افزایش طول عمر انبارمانی،قطور کردن ساقه و افزایش فتوسنتز در نتیجه سرسبزی بیشتر. |
| کود 10-52-10 | این کود باعث افزایش ریشه زایی و تحریک گلدهی است و سبب افزایش پاجوش زنی و توسعه و گسترش ریشه میشود |
| کود 20-20-20 | فسفر و نیتروژن و پتاسیم موجود در این کود سبب تقویت کلی گیاه و افزایش رشد و بالا بردن کیفیت محصول و عملکرد گیاه |
| کود 44-5-8 | کود پتاس بالا |
| کود 30-5-15 | تاثیر مثبتی بر عملکرد و تنظیم فتوسنتز گیاه دارد. باعث ضخیم شدن دیواره سلولی میشود. ریشه دهی را افزایش میدهد. موجب افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها و آفات میشود. کوددهی به دلیل انحلال این کود در آب راحت است و می‌تواند با محلول پاشی انجام شود. سبب افزایش سرعت رشد اندامهای هوایی و سبز گیاه میشود. رشد رویشی افزایش میدهد. موجب بهبود کیفیت میوه میشود. |
| کود 43-3-12 | کود پتاس بالا |
| کود 18-18-18 | این کود در کنار عناصر ماکرو، عناصر ریزمغذی موردنیاز گیاه مثل روی، منگنز، مس و … را هم در خود دارد. کود 18-18-18 برای گیاهان زینتی و همچنین برای گیاهان گلدار مثل ارکیده، رز و شمعدانی کاملا مناسب است. بهترین زمان استفاده از این کود برای گیاهان گلدار در زمان رشد رویشی آن هاست. این کود به صورت پودری و بدون بو در بازار موجود می باشد. |
| کود 10-5-20 | از این کود می توان برای گیاهان آپارتمانی، درختچه ها و بونسای ها استفاده کرد. به دلیل این که میزان نیتروژن کود بالا است می تواند برای گیاهان سبز برگ گلدانی مثل انواع نخل ها و درختچه های آپارتمانی مفید باشد. |
| کود 5-50-15 | این کود هم فسفر بالایی دارد و برای انواع سبزیجات مناسب است. از آن جا که سبزیجات هم به کود نیاز دارد این کود می تواند به بهبود سوخت و ساز آن ها و همچنین تقویت ریشه کمک کند. از این کود هم به شکل آبیاری و هم به شکل محلول پاشی استفاده می شود. |
| کود 40-5-4 | این کود درصد پتاسیم بالایی دارد و در بهبود کیفیت میوه موثر می باشد. این کود npk علاوه بربزرگ تر کردن اندازه میوه باعث خوش طعم و بو شدن آن هم می شود. اگر دیدید شکوفه های گیاهتان در حال ریزش هستند می توانید از این کود استفاده نمایید. کود به صورت پودری موجود است و می توان آن را بعد از حل کردن در آب به گیاه داد. این کود برای انواع محصولات کشاورزی مورداستفاده قرار می گیرد. |
| کود 38-11-3 | این کود برای گیاهان زینتی و به خصوص کاکتوس ها و ساکولنت ها مناسب است. البته برای محصولات کشاورزی هم استفاده می شود. پتاسیم بالای این کود باعث جلوگیری از زرد شدن برگ های گیاهان می شود. عملکرد اصلی این کود افزایش رشد رویشی گیاه است. |
زمان مصرف کودهای NPK
زمان مصرف کود NPK از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. چرا که هر گیاه بسته به این که در چه مرحله‌ای از رشد و نمو خود قرار دارد به عناصر مختلف و به مقدارهای متفاوت نیاز دارد. بنابراین هر کود زمان مصرف خاص خود را دارد. استفاده از کود خارج از برنامه زمانی نیاز گیاه باعث اخلال در روند رشد گیاه میشود.
جمع بندی
سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم به عنوان عناصر کلیدی در تغذیه گیاهان مطرح شده و ممکن است این سوءتفاهم پیش آید که این عناصر به تنهایی کافی هستند ولی اینطور نیست و حتی کمبود یک عنصر بسیار کم مصرف با وجود فراوانی تمام عناصر دیگر ممکن است به زردی و پژمردگی گیاه منجر شود. بطور کلی صنعت کشاورزی تا حد زیادی به این کود وابسته می باشد تا کمبود مواد غذایی را در گیاهان جبران نماید.
منابع
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%86%D8%A7%DB%8C
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%86%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86
با ما همراه باشید
با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی