گوگرد و انواع آن
مقدمه
گوگرد یکی از 17 ماده مغذی ضروری در گیاهان می باشد و کاربرد فراوانی در کشاورزی دارد و همه ی گیاهان برای رشد و نمو خود به این عنصر محتاج هستند و اهمیت زیادی در عملکرد گیاهان دارد که در ادامه به چند موارد از عملکردهای گوگرد اشاره خواهیم کرد .برای تامین گوگرد مورد نیاز گیاه میتوانید از کودهای کشاورزی استفاده کنید.
نقش گوگرد در تشکیل کلروفیل در گیاهان
یکی از وظایف مهم کلروفیل صدور اجازه فتوسنتز در گیاه می باشد که با توجه به آن قند، نشاسته ، روغن ،چربی ،ویتامین ها و دیگر ترکیبات را تولید میکند
استفاده بهینه گیاه از نیتروژن
نقش گوگرد در تثبیت کارآمد نیتروژن در گیاهان به خصوص در حبوبات بسیار مهم است. عرضه کافی گوگرد، نه تنها برای محصولات با نیاز به گوگرد بالا – مانند حبوبات (یونجه، شبدر، سویا و غیره) و کلزا، بلکه برای محصولات با نیاز به نیتروژن بالا (ذرت، پنبه) بسیار مهم است. زیرا بدون گوگرد گیاه نمی تواند از نیتروژن استفاده بهینه کند.
پروتئین سازی در گیاه
نقش کليدي اين عنصر در فعال کردن بسياري از آنزيم ها، پروتئين سازي بسیار حائز اهمیت است. سنتز پروتئین به مقادیر زیادی گوگرد به ویژه در تشکیل روغن در گیاهان دانه‌ای نیاز دارد. گوگرد جزء چندین اسید آمینه و ویتامین است که هم در گیاهان و هم در حیوانات یافت می‌شود.
افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصول
همانطور که گفته شد گوگرد باعث افزایش درصد پروتئین و روغن در گیاهان و سوددهی در کشاورزی می‌شود بنابراین گوگرد عامل مهمی در تعیین کیفیت غذایی محصولات زراعی است. عملکرد و کیفیت محصولات هم جزو پارامترهای تعیین کننده قیمت و سوددهی در تولیدات کشاورزی می‌باشد.
افزایش تحمل گیاه به سرما و خشکی و تعديل سميت بعضي عناصر سنگين در گیاه نیز از دیگر جنبه های اهمیت گوگرد در رشد و نحو محصولات کشاورزی است.
کاربرد گوگرد در حاصلخیزی خاک کشاورزی
گوگرد علاوه بر نقش تغذيه اي براي گياهان، به عنوان يک ماده اصلاحي در خاک هاي آهکي، سديمي و شور و سديمي جهت بهبود برخي خصوصيات فيزيک و شيميايي خاک مطرح مي باشد.
جلوگیری از شوری خاک
حفظ و بهبود عملکرد محصول از طریق آبیاری به تکنیک های مدیریتی آب و خاک بستگی دارد. گوگرد، بر اساس خواص خاک و کیفیت و کمیت آب آبیاری موجود، تا حد زیادی سطح سدیم و نمک را پایین نگه می‌دارد. از گوگرد و تعدادی از ترکیبات حاوی سولفور و یا همان گوگرد معمولا برای نگهداری و بهبود خاک در کشاورزی و آبیاری با آب های شور استفاده می کنند.
پایین آوردن سطح PH خاک
باکتری های خاک گوگرد را به اسید سولفوریک تغییر می دهند و pH خاک را کاهش می‌دهند. اگر PH خاک بیشتر از 5.5 باشد، از گوگرد عنصری (S) استفاده می کنند تا pH خاک را به 4.5 برسانند.
و استفاده بهینه از کود، از دیگر نقش های گوگل در حاصلخیزی خاک کشاورزی است.
اشکال مختلف گوگرد
گوگرد به اشکال مختلفی در طبیعت مانند SO2، H2S، SO4، S2O2 یا S، وجود دارد. در جو به شکل دی اکسید گوگرد SO2 و سولفید هیدروژن H2S در آب باران وجود دارد و عمدتا به شکل آلی در بقایای گیاهی، پساب های حیوانی و خاک یافت می شود.
اما در رایج ترین شکل ارگانیک خود، نمی تواند توسط گیاهان جذب شود. برای جذب، گوگرد آلی باید توسط میکروارگانیسم‌های خاک (باکتری‌های گوگرد اکسیداتیو مانند تیوباسیل) اکسید شود، که سپس آن را به سولفات SO42-، شکل یونی آن، که می‌تواند توسط گیاهان جذب شود، تبدیل میکند.
علائم کمبود گوگرد
علائم کمبود گوگرد و کمبود نیتروژن بسیار شبیه هم هستند و اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. کمبود گوگرد برعکس نیتروژن که در برگ های پیرتر نمود پیدا میکند، با زرد شدن برگ های جوان گیاه خود را نشان می دهد. به طور کلی کمبود گوگرد باعث موارد زیر می‌شود:
- به تاخیر افتادن رشد گیاهان
- به تأخیر افتادن بلوغ در غلات
- ضعیف شدن دانه زایی در حبوبات
- کاهش تثبیت نیتروژن
- میوه‌ها اغلب به طور کامل بالغ نمی‌شوند و به رنگ سبز روشن باقی می‌مانند.
- کاهش پنجه زنی در غلات
چه زمانی ممکن است با کمبود گوگرد رو به رو شویم؟
سولفات ها شکل یونی گوگرد درست مانند نیترات ها (شکل قابل جذب نیتروژن)، به شستشو بسیار حساس هستند. در هوای سرد، هنگامی که آب اضافی، خاک های سطحی (مانند ماسه، رسی-آهک سطحی، گچی) را شستشوی می دهند مقدار زیادی گوگرد را در خود حل می‌کنند.
یا حتی پس از شستشوی زمستانه، به محض اینکه کانی سازی خاک کم باشد، خطر کمبود گوگرد وجود خواهد داشت.
وقتی میزان بارندگی از اواسط پاییز تا اواسط زمستان بیشتر از 350 میلی متر باشد، تلفات قابل توجه است.
علاوه بر این، ورودی‌های گوگرد حاصل از ریزش جوی به مدت 40 سال به طور پیوسته در حال کاهش بوده است به طور کلی، خاک های امروزی هفت برابر کمتر از 30 سال پیش گوگرد دریافت می کنند.
مقدار مناسب گوگرد در خاک کشاورزی
کاربرد گوگرد در کشاورزی بسیار زیاد است ولی اگر در کشاورزی بیش از حد از گوگرد استفاده شود،نمک های زیادی تشکیل می شود که به راحتی می تواند باعث از بین بردن گیاهان شود.
کود گوگردی
کودهای گوگردی هم به شکل آلی و هم صنعتی قابل دسترس است. یکی از غنی ترین کودهای ارگانیک حاوی گوگرد، کود مرغی است.
سولفات آمونیوم، سولفات پتاسیم، سوپر فسفات ها و محلول گوگرد نیتروژن دار، از کودهای گوگردی هستند که در اشکال مختلفی در بازار موجود می‌باشند.
انواع کودهای گوگردی
- گوگرد معدنی
این گوگردها همانگونه که از نام آنها مشخص است، به صورت مستقیم از معدن استخراج می شوند و در کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند.در این کودها مواردی همانند آلومینیوم و .. نیز وجود دارد. البته با توجه به اینکه فراوری کاملی روی انها صورت نمی گیرد، می تواند دارای گازهای خطرناک نیز باشد. اثرات منفی این کودها نیز به مراتب از سایرین بیشتر است.
- گوگرد پالایشگاهی
گوگرد مذکور در عمق زمین قرار دارد اما چون پس از پالایش نفت و گاز از عمق زمین استخراج می شوند اغلب به صورت گاز می باشند. البته باید بیان داشت که برای استفاده آنها در کشاورزی پس از فرآوری به شکل پودری تغییر می یابند. چون این موارد از نفت و گاز تشکیل شده اند لذا در زمان استفاده لازم است تا جوانب احتیاط رعایت شود.
- گوگرد پودری
این کود حدود 1 ماه قبل از کاشت گیاه یا نهال باید به زمین تزریق شود. برای اینکه میزان مناسبی از مخلوط کود و آب به دست آورید لازم است تا حتما از خاک آزمایش به عمل آید اما عموما در کشت و زرع 1200 تا 1500 کیلو را در هر هکتار استفاده می نمایند. عموما از این موارد برای دفع آفات و حشرات مزاحم که مانع رشد محصولات می شوند، استفاده می گردد.
- گوگرد پاستیلی و یا گرانوله
این نوع کودها نیز در پالایشگاه های نفت و گاز تولید می شوند. از لحاظ ترکیبی و ظاهری نیز بسیار شبیه به کودهای پودری می باشند. با توجه به اینکه مراحل فراوری آنها بیشتر بوده لذا سموم آنان نیز تا حد زیادی گرفته می شود لذا کمترین ضرر را برای بدن دارند.
- گوگرد مایع
یکی از پرکاربردترین انواع کود های گوگرد، موارد مایع می باشند. در این کودها میزان گوگرد بسیار کمتر می باشد و می توان با خیالی آسوده برای کشاورزی و همچنین باغداری از آنها استفاده نمود. اما باید به این موضوع نیز دقت داشته باشید که شما با کودهای مذکور نمی توانید خاک خود را اصلاح نمایید، تنها به رشد گیاه و باروری آن کمک خواهید نمود. اگر از کود گوگرد مایع، بیش از اندازه استفاده نمایید، ساختار خاک کاملا متلاشی می شود اما می توانید برای کنترل آفات و از بین بردن حشرات آنها را بکار گیرید.هدف ش
روش استفاده از گوگرد در کشاورزی
نحوه، مقدار و زمان مصرف کودهای گوگرد در کشاورزی بستگی به نوع کشت، خاک، شرایط آب و هوایی منطقه و هدف استفاده شما دارد. کود گوگرد به سه شکل گوگرد مایع، گوگرد گرانوله و گوگرد پودری قایل استفاده است. از کود گوگردی مایع در طی فصل رشد برای برطرف کردن نیاز غذایی گیاه یا کنترل آفات و بیماری ها می توان استفاده نمود. بهترین زمان برای استفاده از کود پودری یا گرانولی قبل از کشت هست که به صورت مخلوط با خاک استفاده می شود. در باغات بهترین روش مصرف کود گوگرد به روش چالکود (از اواخر پاییز تا اواخر زمستان) است. در زمان شیوع بیماری ها و آفات در طول فصل رشد گیاه هم می‌توان از کودهای گوگردی استفاده کرد.
جمع بندی کاربرد گوگرد در کشاورزی
گوگرد یکی از مواد غذایی ضروری برای گیاهان است و بعد از ازت، فسفر و پتاسیم به عنوان چهارمین ماده غذایی اصلی مورد نیاز گیاهان به شمار می‌رود، کمبود گوگرد آثار منفی فراوانی بر رشد و توسعه گیاهان دارد و در صورت کمبود گوگرد گیاهان نمی‌توانند به طور کارآمد از نیتروژن استفاده کنند، این موضوع خود باعث افزایش هدررفت نیتروژن و شستشوي نيترات از طریق زهكشي آب شده و در نتیجه می‌تواند آسیب زیادی به محیط‌زیست وارد نماید.
منابع
با ما همراه باشید
با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی
** نهاده راز خرم ،راز یک فصل پربار **