با شروع twg بهار و گرم شدن هوا، زمان رشد میوه های تابستانی می رسد. انگور یکی از تولیدات مهم باغی می باشد و در ایران بعد از مرکبات و سیب در رتبه سوم تولیدی و صادراتی قرار دارد. یکی از چالش هایی که در کاشت انگور با آن رو به رو هستیم، حضور آفتی همچون آفت کرم خوشه خوار انگور است. این حشره باعث کاهش کیفیت و کمیت محصول می شود و خسارت زیادی را به تاکستان ها و کشاورزان وارد می کند. در این مقاله به مطالعه و بررسی آفت کرم خوشه خوار انگور می پردازیم.
برای خرید کود و سم کشاورزی با شماره 09109742010 در ارتباط باشید.
شناسایی آفت کرم خوشه خوار انگور
آفت کرم خوشه خوار انگور با نام Lobesia botrana از آفت های بسیار مهم در انگور است که هر ساله خسارت بسیاری به باغداران وارد می کند. این کرم حدود 3 الی 4 نسل دارد. خسارت اصلی این کرم از طریق تغذیه لارو آن صورت می گیرد. کرم خوشه انگور از غنچه ها، خوشه ها، غوره (دانه های نارس انگور) و دانه های رسیده آن تغذیه می کند. این آفت از تاکستان های اروپا، کشور های مدیترانه ای، آفریقا و ایران گزارش می شود و بر اساس شرایط آب و هوایی می تواند گسترش پیدا کند. مناطقی با دمای خنک و کمتر از 20 درجه سلسیوس کم تر مورد حمله کرم خوشه خوار انگور قرار می گیرد. کرم خوشه انگور می تواند به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم خسارت وارد کند.
در خسارت مستقیم، بیشترین آسیب و خسارت را لارو وارد می کند. خسارت غیر مستقیم این کرم منجر به پوسیدگی دانه انگور توسط قارچ Botrytis cinerea می گردد. در نتیجه خسارت برخی حشرات نظیر زنبور زرد و مگس ها ایجاد می شوند. میزان خسارت کرم خوشه خوار انگور به عوامل مختلفی مانند مرحله رشدی گیاه، رقم انگور، اندازه خوشه، چندمین نسل آفت بر روی محصول، بروز پوسیدگی و شرایط آب و هوایی بستگی دارد.
بیولوژی آفت کرم خوشه خوار انگور
کرم خوشه خوار انگور دارای 4 دوره رشدی تخم، لارو، شفیره و حشره کامل است. تخم های این آفت به رنگ زرد متمایل به سفید و به قطر 0.6 تا 0.8 میلی متر هستند و بعد از تفریخ از تخم، لاروها تا حدود 10 تا12 میلی متر رشدمی کنند. رنگ آنها در ابتدا سفید است و به تدریج به رنگ سبز مایل به زرد و گاهی قهـوه ای تغییر می کند. همچنین دارای سر قهوه ای و سیاه رنگ است.
شفیره کرم خوشه خوار با طول 5 تا 7 میلی متر به رنگ قهـوه ای روشـن و یا تیره می باشد. شفیره ها نیز به رنگ قهوه ای روشن تا تیره و به طول 5 تا 6 میلی متر مشاهده می شوند. همچنین حشره بالغ خوشه خوار انگور، که بال های جلوی آن قهوه ای رنگ با دو نوار روشن می باشد و در بخش میانی بال های پروانه، لکه هایی تیره وجود دارد که توسط نوارهایی از هم جدا شدند (بال های جلویی در حاشیه انتهایی بال ها از ریشک هایی به رنگ روشن تشکیل می شود). همچنین عرض بال های پروانه حدود 12 میلی متر و طول بـدن آن حدود 6 میلی متر است.
زمستان گذرانی کرم خوشه خوار انگور
این آفت به فرم شفیره در زیر برگ، اضافات برگ در کف باغ، زیر پوست و شکاف های تنه درخت زمستان گذرانی می کنند.حضور آفت از اوایل تا نیمه فروردین ماه، در زمان تورم و رشد جوانه ها شروع می شود. توجه داشته باشید که در استان آذربایجان شرقی و غربی خروج این شب پره ها از اوایل اردیبهشت ماه شروع و تا اوایل خرداد ماه ادامه می یابد. (در استان های دیگرخروج شفیره می تواند بر اساس شرایط محیطی و دمای منطقه متفاوت باشد و اوایل فروردین ماه تا اوایل خرداد ماه ادامه دارد). حشرات کامل اغلب در شب فعالیت می کنند و در طول روز در زیر برگ ها و علف های هرز مستقر می شوند. شروع فعالیت آن ها از هنگام غروب آفتاب تا طلوع آن ادامه پیدا می کند.
حرکت و پرواز حشرات کامل به راحتی قابل تشخیص است. شب پره ها بعد از تغذیه و جفت گیری شروع به فرایند تخم ریزی می کنند. این اقدام یک یا دو روز بعد از جفت گیری انجام می شود. حشرات ماده تخم های خود را در فصل بهار به صورت انفرادی یا در دسته های دو تا سه تایی روی گلبرگ ها، ساقه و خوشه ها می گذارند. هرچه دما در بهار خنک تر باشد تخم ریزی به تعویق می افتد. حشرات ماده در روی خوشه های رسیده ای که نزدیک به زمان برداشت است تخم ریزی نمی کنند.
هر حشره ماده در دمای مناسب، به طور حدودی و متوسط ۱۶۰ عدد تخم می گذارد. دوره لاروی بسته به دما و شرایط محیط ۷ تا ۱۱ روز به طول می انجامد. لازم به ذکر است، حشرات بالغ و تخم ها به تغییرات محیطی حساسیت بالایی را نشان می دهند. در اخر پرواز پروانه های کرم خوشه خوار با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه ای به قسمت های مختلف انگور آسیب رسانده و باعث نابودی آن می شوند.
علائم خسارت کرم خوشه خوار انگور
خسارت این آفت ابتدا در لاروهای نسل اول رخ می دهد. کرم خوشه خوار انگور در اوایل اردیبهشت از خوشه و غنچه های انگور تغذیه کرده و روی سطح آن را با تارهایی نازک می پوشاند. این امر سبب خشکیدگی گل، جوانه ها و گاهی ریزش آن ها می شود. بعد از این مرحله، لاروهای سن دوم در اواخر خرداد ماه (زمان تشکیل غوره ها) بر روی آن تخم ریزی می کنند. لارو سن دوم خسارت خود را به صورت ایجاد سوراخی در غوره و از مواد غذایی درونی آن تغذیه می کند. در پی این تغذیه، علائم به صورت چروکیدگی دانه های انگور، خاکی رنگ شدن دانه و در نهایت ریزش آنها می شود.
خسارت نسل سوم آفت کرم خوشه خوار از اوایل تا اواخر مرداد ماه توسط لارو و با تغذیه از انگور های رسیده آغاز می شود. این لاروها با تغذیه از دانه انگور شیرین (رسیده) و ایجاد تارهایی روی آن می تواند از علائم و نشانه های حضور این آفت بر روی محصول باشد.
نسل چهارم این آفت نیز به دلیل همزمان شدن با برداشت میوه عملا خسارتی به باغ های انگور وارد نمی کند. بیشترین خسارت آفت کرم خوشه خوار مربوط به نسل های دوم و سوم این آفت می باشد. همانطور که در بالا ذکر شد حضور این لاروها به دلیل پارگی و سوراخ شدن میوه انگور و خوشه ها، امکان بروز بیماری و آلودگی مثل بیماری های قارچی را افزایش می دهد. توجه کنید که خسارت کرم خوشه خوار انگور در کشت های دیم کمتر از کشت آبی می باشد.
کنترل کرم خوشه انگور
بعد از شناخت مراحل زندگی و نحوه خسارت آفت کرم خوشه خوار انگور، نوبت به کنترل و مبارزه علیه این آفت است که به روش های مختلفی می توان آن را کنترل نمود:
- کاشت ارقام متناسب و مقاوم
- هرس به موقع و زود هنگام
- انهدام و حذف علف های هرز و باقی مانده شاخ و برگ در کف باغ
- شخم عمیق در جهت جلوگیری از زمستان گذرانی این آفت
- استفاده از یخ آب زمستانه
- احداث باغ به صورت ردیفی و داربستی
- استفاده ار تله های فرمونی و یا کارت های زرد چسباننده
- استفاده از صابون ها و شتشوی با فشار آب
- پوشاندن درزها و شکاف های روی تنه درخت
- مصرف سموم شیمیایی مثل فوزالن، تری کلروفن، دورسبان، اتیون، دیازینون، استامی پراید و سایپرمترین
جمع بندی
انگور یکی از محصولات پر طرفدار در تمام نقاط بوده و به علت دارا بودن مواد مختلف انرژی زای قندی، پروتئینی و ویتامین ها جزء یکی از محصولات مهم و استراتژیک دنیا است. از این رو برای تولید محصولی سالم و باکیفیت باید علیه آفتی مثل کرم خوشه خوار انگور و بیماری ها اقداماتی انجام داد که از کیفیت و کمیت محصول نکاهد و درصد بازارپسندی قابل قبولی در بین سایر محصولات کشاورزی کسب کند.