یکی از محصولات پرطرفدار تابستانی در بین مردم، میوه خربزه است که کشت و تولید آن در ایران بعد از کشور چین و ترکیه با تولید سالانه به بیش از یک میلیون و 500 هزار تن خربزه، در جایگاه و رتبه سوم تولید آن قرار گرفته است. به همین دلیل کشت این محصول در ایران توسعه چشمگیری داشته است. از این رو دانستن و رعایت برخی نکات در زمان کاشت خربزه بسیار مهم است و می تواند موجب داشتن محصول خوب و باکیفیت شود.
برای خرید عمده کود و دریافت برنامه کودی تخصصی خربزه با شماره تماس 09109742010 در ارتباط باشید.
کشت خربزه در ایران
خربزه از جمله محصولاتی است که تقریبا در تمامی کشورها مورد توجه واقع شده است؛ زیرا دارای طعمی شیرین و دلچسب می باشد. در واقع خربزه میوه گیاهی علفی و یکساله است که در مناطق گرمسیری و معتدل کاشته می شود. خربزه انواع مختلفی دارد. ملون نام گونه انواع خربزه و طالبی بوده که متعلق به گروه گیاه شناسی Cucumis melo می باشد. این میوه شیرین و آبدار دارای انواع مختلفی است که شامل خربزه ایرانی، خربزه کرنشاو، خربزه گوی عسلی، خربزه کاسابای طلایی، خربزه کریمس، خربزه عسلی، خربزه کوکوموس، خربزه زمستانی، خربزه زرد، خربزه گالیا، طالبی کانتالوپنسیس و … هستند.
همانطور که گفته شد خربزه در مناطق گرمسير با آب و هوای گرم و خشک کشت مي شود. استان های مهم در تولید خربزه در مرحله اول خراسان است که بیشترین تولید خربزه را دارد. همچنین در استان های جنوبی ایران مثل بوشهر، خوزستان، جنوب کرمان، سمنان و مناطق مرکزی همچون ورامین، گرمسار و یزد، مناطق شمالی همچون مازندران و گیلان، مناطق غربی مانند کرمانشاه و همدان، مناطق کوهستانی زنجان و کردستان بیشترین میزان کشت خربزه در ایران را دارند.
تفاوت خربزه، ملون و طالبی
یکی از سوالاتی که عموم مردم می پرسند این است که فرق خربزه، طالبی و ملون در چیست؟ در جواب این سوال باید گفت که همه این محصولات از یک دسته و خانواده هستند. دسته بندی این خانواده بزرگ میوه بر اساس شکل، فرم میوه و رنگ پوست و گوشت میوه ها صورت می گیرد. در واقع ملون ها به دو دسته کلی طالبی و خربزه تقسیم می‌شوند. این نوع از تقسیم بندی بر اساس ویژگی ها و خصوصیات مشترکی است که در بین انواع ملون ها وجود دارد.
از ویژگی های ظاهری خربزه ها می توان گفت که این محصول دارای بافت ترد و سفت است و معمولا به شکل بیضی می باشند. دسته طالبی ها دارای بافتی نرم و آبدارتر از خربزه است و معمولا به شکل گرد هستند. ملون انواع مختلفی دارد که تنها بعضی از گونه های آن در ایران کشت می شوند که مورد سلیقه عموم مردم است.
خاک مناسب برای کاشت خربزه
فاکتور اولیه و مهم در کاشت خربزه، نوع خاک و بافت مناسب آن است. در ابتدا زمین را باید با کمک دو تا سه چنگک و سپس غلطک زدن شخم عمیق زد تا وضعیت زهکشی خاک ایده آل شود. معمولا در حدود 3 ماه قبل از کاشت نشاء باید این اقدامات را انجام داد.
در برخی از نقاط ایران کشت خربزه به صورت کشت مستقیم است و در خاک های با زهکشی بالا، شنی یا سیلتی- لومی جوابگویی بهتری در رشد دارد؛ اما به طور کل خربزه می تواند با اکثر خاک ها سازگار شود.
پی اچ خاک از دیگر موضوع های مهم در رشد این محصول است. مناسب ترین اسیدیته خاک برای رشد آن ها بین پی اچ 6 تا 7.5 است. چنانچه این گیاهان در خاک های اسیدی کشت شوند، رشد گیاه کاهش پیدا کرده و برگ ها به رنگ زرد مایل به سبز در می آیند.
زمان و روش کاشت خربزه
خربزه در آب و هوای گرم رشد کافی و مطلوب را دارد. به همین دلیل بعد از گذراندن سرمای زمستان یعنی در اواخر اسفند و یا اوایل فروردین ماه می توان این محصول را کاشت و کاشت آن تا حدود اردیبهشت ماه به طول می انجامد. کاشت خربزه به صورت کاشت مستقیم بذر یا نشا کاری انجام می شو. در کشت خربزه علاوه بر کشت آبی، به صورت کشت دیم نیز در برخی نقاط صورت می گیرد. کشت آبی خربزه نیز بسته به نوع خاک و شرایط اقلیمی منطقه به دو روش سنتی و روش جدید انجام می شود.
کاشت خربزه به روش سنتی
روش کشت سنتی، در مناطق گرم و خشکی که خاک دارای بافت سنگین و سطح کوچک است، با ایجاد جوی و پشته عمیق بیشتر انجام می شود. در روش جوی پشته ای باید زمین را در اواخر اسفند ماه شخم عمیق زد (کود حیوانی را در این مرحله می توان به خاک اضافه کرد). سپس به کمک نهرکن، نهرهایی با عمقی در حدود 50 سانتی متر و عرض حدود 75 سانتی متر عمود بر زمین حفر می کنیم.
کاشت خربزه به روش جدید
در روش کشت جدید با ایجاد جوی و پشته کم عمق در مناطقی که خاک ها سبک و دما معتدله باشد، در سطح وسیع استفاده می شود که در این نوع کاشت به جای ایجاد نهرهایی عمیق، از شیارهایی با عمق کم جهت آبیاری استفاده می شود.
دمای مناسب کاشت خربزه
بهترین دما برای رشد مناسب خربزه در حدود 25 تا 35 درجه سانتی گراد است. کاشت خربزه در دماهای پایین یا بالا می تواند در کیفیت و عملکرد محصول موثر باشد. اگر خربزه در دمایی پایین تر از 15 درجه سانتی گرادکشت شود، امکان کاهش رشد و کیفیت محصول وجود دارد. زیرا این گیاه به سرما حساس است و هرچه دما پایین تر باشد می تواند سبب ناهنجاری هایی در رشد بوته و گل، تولید میوه ضعیف و در نهایت تو خالی شدن گوشت میوه شود.
برای برداشت زود هنگام خربزه، علاوه بر رعایت کردن نکات کاشت، می توان از ارقام زودرس استفاده کرد که با دریافت نور آفتاب به میزان کافی و خاک مناسب محصول را زودتر برداشت.
کود مناسب برای کاشت خربزه
مصرف کود یکی از مهم ترین مراحلی است که می تواند باعث تولید محصول خوب و باکیفیت شود. کودهای شیمیایی در مراحل پایانی آماده سازی بستر بذرها یعنی چندین روز قبل کشت استفاده می شود. اما به طور کل مصرف کود کامل NPK به همراه ترکیبات و عناصر ریز مغذی معمولا حدود 2-3 هفته بعد از کاشت نشاء آغاز می شود. می توانید قبل از کاشت، تمامی بذرها را به واسطه انجام بذرمال، ضدعفونی کنید و قبل از کاشت کودهای پلت مرغی، سولفات آمونیوم و کود گرانول پتاسیم را استفاده کرد.
توجه کنید که از کودهای اسیدی باید به میزان کم استفاده کنید؛ به طوری که پی اچ خاک به پایین تر از 6 نرسد. همچنین کودهایی نظیر کلسیم، کود حاوی نیترات و پتاسیم و کود 10-52-10 در طی مراحل رشدی بوته به خصوص در مرحله قبل گلدهی می تواند در گرده افشانی و افزایش کمیت و کیفیت محصول موثر عمل کند. مقدار و نوع کود بستگی به مرحله رشدی بوته و حاصلخیزی و نوع بافت خاک دارد.
نتیجه گیری
میوه خربزه از محصولات پرطرفدار و خوش طعمی است که در اکثر نقاط ایران کاشت می شود. معروف ترین نمونه خربزه، خربزه مشهدی است. این محصول در ایران با توجه به شرایط به روش های مختلفی انجام می شود. این روش با توجه به نوع کشت، محل کشت و شرایط مختلف نگهداری و… می تواند متفاوت باشد. با رعایت نکات گفته شده در این مقاله از زمان قبل کاشت تا برداشت محصول می توان نتیجه مطلوبی را به دست آورد.