بیماری های زراعی ، باغی و گلخانه ای
مقدمه
بیماری های گیاهی از دیرباز تا کنون ، یعنی از زمان پیدایش اولین کشاورزی ها در زمین تا امروز ادامه داشته ویکی از اقدامات مردم برای حفظ بقا تلاش برای تامین مواد غذایی است . کنترل انواع بیماری های زراعی ، باغی و گلخانه ای در دوره های مختلف بر اساس علم و آگاهی مردم متفاوت بوده و هرچه کشاورزی از حالت سنتی خارج بشود کنترل و شناسایی بیماری ها نیز با آگاهی بهتر و جواب دهی بهتر اثر خود را نشان می دهد . در گذشته مردم در برابر بیماری ها بر این باور بودند که دچار نفرین الهی شده اند اما امروزه با آگاهی به مقابله با عوامل بیماری زا می پردازند . در نظریه خود به خودی برخی بزرگان مانند ارسطو بر این عقیده بودند که بیماریهای گیاهی خودبهخود ظاهر میشوند و دلیل خاصی برای پدید آمدن آن نیست اما در این میان تئوفراستوس فیلسوف یونانی بر این باور بود که دلیل اصلی بیماریهای گیاهی به دلیل تغییرات آب وهوایی است و بیماریها گیاهی با هوا به گیاهان منتقل میشوند .
شناسایی بیماری های زراعی ، باغی و گلخانه ای
شناسایی بیماری های گیاهی و درمان آن ها بسیار بر کیفیت کشاورزی در تمام کشور ها و تمام کشت ها قابل اهمیت است چرا که انواع بیماری های زراعی ، باغی و گلخانه ای در کیفیت غذای انسان و سایر حیوانات اثر مستقیمی دارد و این موضوع برای سازمان های غذا و دارو بسیار مهم بشمار می آید . بیماری های گیاهی می تواند عوامل و علل مختلفی داشته باشد مثل بیماریهای گیاهی غیر زیستی آبیوتیک ( غیر عفونی ) که بر اثر عواملی مانند تنش دمایی، تنش آبی، آسیبهای ناشی از وزش باد و یا کمبود مواد مغذی ظاهر می شود و یا بر اثر عوامل زیستی (عفونی) بوجود آیند مانند بیماریهای قارچی ، باکتریایی، ویروسی و یا نماتد ها . به طور کلی در علم گیاه پزشکی گیاهان زمانی بیمار میشوند که اختلال پی در پی توسط عاملی که موجب بیماری در گیاه شده ، منجر به بروز علائم های فیزیولوژیکی غیرطبیعی می شود که عملکرد و فعل و انفعالات طبیعی گیاه مثل رشد ، تولید محصول ، عملکرد یا سایر فعالیتهای گیاه را مختل میکنند که از این رو باید علت بروز بیماری را بررسی و در جهت درمان آن اقدام های لازم را به عمل آورد . در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا به مطالعه و شناسایی بیماری هایی با منشاء زیستی و یا بیماری هایی با منشاء عفونی بپردازیم .
شناسایی بیماری های باغی
بیماری |
|
|
بیماری سیب |
آتشک – لکه سیاه سیب – سفیدک داخلی – سفیدک پودری – شانکر – موزاییک سیب – لکه برگی – پوسیدگی های ریشه |
| بیماری پرتقال | کپک دوده ای – پوسیدگی سیاه – آنتراکنوز – بیماری باکتریایی سوختگی میوه – تریستیزای مرکبات – کیسه صمغی – جاروک یا جاروی جادوگر – شانکر باکتریایی – استابورن |
| بیماری نارنگی | شانکر باکتریایی – کپک دوده ای – اگزوکورتیس – تریستزای مرکبات – پوسیدگی طوقه و ریشه – لکه قهوه ای آلترناریایی |
| بیماری لیمو | تریستیزا – کپک خاکستری – پوسیدگی ریشه – شانکر – جاروک یا جاروی جادوگر – لکه گریسی – اسکب مرکبات |
| بیماری گریپ فروت | شانک – کپک دوده ای – لکه سیاه مرکبات – اگزوکورتیس – تریستیزای مرکبات – کپک سبز |
| بیماری نارنج |
بیماری کپک دوده ای – آنتراکنوز – گموز – انگومک – قارچ ناتراسیا |
| بیماری هلو و شلیل و زردالو | لب شتری هلو – شانکر – لکه غربالی – سفیدک سطحی – سفیدک داخلی – موزاییک – پوسیدگی قهوه ای – سرخشکیدگی درخت |
| بیماری گردو | لکه سیاه گردو – پوسیدگی زغالی گردو – شانکر – بلایت گردو – آنتراکنوز گردو – خشکیدگی سرشاخه – پوسدگی طوقه و ریشه |
| بیماری نخیلات |
لکه گرافیولایی – لکه برگی خرما – پوسیدگی انتهایی درخت – خشکیدگی خوشه خرما – سوختگی سیاه خرما – پوسیدگی گل آذین – زگیل سیاه خرما – پوسیدگی فوزاریومی |
| بیماری انجیر | لکه سرکوسپورایی انجیر – ترشیدگی میوه – موزاییک انجیر – شانکر فوموپسیسی – زنگ انجیر – پوسیدگی ریشه – قارچ فیتوفترا – سفیدک پودری – سفیدک سطحی |
| بیماری انار | سفیدک پودری – پوسیدگی طوقه انار – بلایت باکتریایی – پوسیدگی میوه – پوسیدگی آرمیلاریایی – لکه برگی سرکوسپورایی – جاروی جادوگر – موزاییک |
| بیماری زیتون | لکه طاووسی زیتون – پژمردگی آوندی ورتیسیلیومی – پوسیدگی آرمیلاریایی – آنتراکنوز – بیماری سرکوسپورایی – گال نهال زیتون – پوسیدگی فیتوفترایی |
| بیماری گلابی | لکه سیا گلابی – لکه سفید گلابی – زنگ گلابی – پوسیدگی فیتوفترایی – بلاست – بیماری سیاه شدگی میوه – آتشک گلابی |
| بیماری بادام | صفحه غربالی بادام – لکه اجری بادام – پوسیدگی طوقه درخت – پوسیدگی قارچ عسلی ریشه – پژمردگی ورتیسیلیومی – شانکر – گال طوقه بادام – بیماری جارویی بادام – موزاییک |
| بیماری انگور | سفیدک پودری – سفیدک داخلی – لکه سیاه انگور – کپک خاکستری – سرخشکیدگی بوته – موزاییک – پیچیدگی برگ – شانکر – سرطان طوقه و تنه |
| بیماری گیلاس | پوسیدگی ریشه و آوند – شانکر- لکه غربالی – سفیدک سطحی – سفیدک داخلی – پیچیدگی برگ – برگ نقره ای – گره سیاه – شانکر سیتوسپورایی |
| بیماری پسته | پوسیدگی ریشه – سبز خشکی درخت – لکه برگی آلترناریایی – ماسوی پسته – زنگ ها – بلایت خوشه – سفیدک پوردی – پوسیدگی آسپرژیلوسی – پوسیدگی آرمیلاریایی |
شناسایی بیماری های زراعی
بیماری |
|
| بیماری برنج | سوختگی غلاف برنج – گال سیاه برنج – لکه قهوه ای – پژمردگی فوزاریومی – پوسیدگی طوقه و غلاف – سیاهک ها – تونگرو – کوتولگی علفی – بلاست |
| بیماری گندم و جو | زنگ ها – سیاهک ها – فوزاریوم سنبله – سفیدک سطحی – سپتوریای برگ – لکه نواری – سوختگی برگ جو – پاخوره ریشه |
| بیماری ذرت | پوسیدگی باکتریایی ساقه – سیاهک ها – پوسیدگی فوزاریومی – سفیدک ها – پوسیدگی زغالی – لکه قهوه ای برگ – کوتولگی – موزاییک – زنگ ذرت |
| بیماری زعفران | پوسیدگی پیاز زعفران – ساهک زعفران – پوسیدگی بنه – پیچیدگی کلاله – رایزوکتونیا – کلروز برگ – ورم پیاز |
| بیماری سویا | سفیدک کرکی – لکه ارغوانی – پوسیدگی طوقه و ریشه – لکه موجی آلترناریایی – موزاییک – پوسیدگی زغالی – مرگ گیاهچه – بلایت باکتریایی |
| بیماری چغندر قند | لکه برگی – سفیدک پودری – پیچیدگی برگ – سفیدک داخلی – بوته میری – رایزوکتونیا – پوسیدگی فیتوفتورایی |
| بیماری کلزا | اسکلروتینیایی – سفیدک پودری – شانکر سیاه – سوختگی آلترناریایی – قارچ فوما – فیلودی – لکه برگی سفید – ریشه گرزی |
| بیماری حبوبات | آنتراکنوز – رایزوکتونیا – بلایت باکتریایی – پوسیدگی فوزاریومی – موزاییک – زنگ – پیتیوم – اسکلروتینیایی |
| بیماری سیب زمینی | پوسیدگی خشک فوزاریومی – لکه موجی – قلب سیاه سیب زمینی – اسکب – بادزگی سب زمینی – پژمردگی باکتریایی – ساق سیاه – پوسیدگی ریشه – جاروک |
| بیماری بادام زمینی | لکه موجی – آنتراکنوز – سرکوسپوریوز – پوسیدگی سفید ساقه – پژمردگی ناگهانی بادام زمینی – پوسیدگی سیاه طوقه – فوزاریوم |
| بیماری پنبه | پژمردگی فوزاریومی – قارچ ریزوکتونیایی – پژمردگی ورتیسیلیومی – بلایت باکتریایی – پیچیدگی برگ پنبه – بوته میری – بلایت آلترناریایی |
| بیماری یونجه | جاروی جادوگر – پوسیدگی ریشه – پژمردگی فوزاریومی – لکه قهوه ای یونجه – موزاییک – سفیدک داخلی – پوسیدگی فیتوفترایی – سفیدک سطحی – زنگ یونجه |
شناسایی بیماری های گلخانه ای ، سبزی و صیفی
بیماری |
|
| بیماری خیار | بوته میری – سفیدک داخلی – کپک خاکستری – موزاییک – سفیدک پودری – پوسیدگی طوقه و ریشه – لکه زاویه ای – آنتراکنوز – گموز |
| بیماری گوجه فرنگی | بادزدگی – لکه موجی – شانکر باکتریایی – آنتراکنوز – پژمردگی فوزاریومی – کپک خاکستری – پیچیدگی برگ – سفیدک پودری – بوته میری |
| بیماری بادمجان | ساق سیاه بادمجان – سفیدک سطحی – پوسیدگی گلگاه بادمجان – پوسیدگی داخلی بادمجان – پژمردگی ورتیسیلیومی – پژمردگی فوزاریومی – بوته میری – موزاییک – بیماری اسکلروتینیایی |
| بیماری هندوانه | سفیدک سطحی – آنتراکنوز – بوته میری – پژمردگی فوزاریومی – لکه برگی – سفیدک داخلی – موزاییک لکه زاویه ای – پژمردگی ورتیسیلیومی |
| بیماری سبزی ها | سفیدک داخلی – سفیدک سطحی – کپک خاکستری – سپتوریوز – آنتراکنوز – پژمردگی ورتیسیلیومی – ریشه چماقی پژمردگی فوزاریومی – زنگ ها |
| بیماری خربزه | سفیدک پودری – پوسیدگی گلگاه – جرب جالیز – پوسیدگی نرم باکتریایی – بوته میری – آتشک خربزه – لکه زاویه ای – آنتراکنوز |
| بیماری فلفل دلمه ای | بوته میری – پژمردگی ورتیسیلیومی – بلایت – سفیدک پودری – سفیدک داخلی – لکه برگی – کپک خاکستری – موزاییک – پوسیدگی گلگاه |
| بیماری توت فرنگی | آنتراکنوز – پوسیدگی چرمی – سوختگی برگ – سفیدک پودری – کپک خاکستری – پوسیدگی آبکی میوه – پوسیدگی طوقه و ریشه – لکه برگی – پوسیدگی بوتریتیس |
| بیماری پیاز و سیر | آنتراکنوز – پوسیدگی چرمی – سوختگی برگ – سفیدک پودری – کپک خاکستری – پوسیدگی آبکی میوه – پوسیدگی طوقه و ریشه – لکه برگی – پوسیدگی بوتریتیس |
| بیماری انواع کلم | پوسیدگی سیاه باکتریایی – ریشه گرزی کلم – پوسیدگی اسکلروتینیایی کلم – لکه برگی آلترناریایی – ساق سیاه کلم – سفیدک داخلی – سفیدک پودری – پژمردگی زرد آوندی |
| بیماری کدو | پژمردگی برگی آلترناریای – لکه برگی سرکوسپورایی – پژمردگی ورتیسیلیومی – موزاییک – فیتوفتورا |
| بیماری قارچ ها | قارچ ورتیسیلیومی – لکه باکتریایی – مومی شدن قارچ – لکه قهوه ای باکتریایی – قارچ مایکگون |
نتیجه گیری
بیماری های گیاهی عضوی جدا نشدنی در بین عوامل طبیعی و چرخه طبیعت هستند چرا که از گذشته و پیدایش اولین گیاهان تا کنون سبب بروز خسارت به کشت و کار می شود . یکی از عوامل مهمی که باید مد نظر قرار داد ، پیشگیری از بروز بیماری است و طبق یکی از شعار ها پیشگیری بهتر از درمان است و به همین دلیل هرچه نسبت به زمان و بروز بیماری اطلاعات و دانش کافی داشته باشیم می توان از بروز بیماری ها جلوگیری کنیم و درصد خسارت اقتصادی در زمینه کشاورزی و کشت و کار را به حداقل رساند.